Grenzen aangeven oefening

Grenzen aangeven oefening

Barry is een grote stevige kerel, ik zie hem al een paar maanden. We hebben deze ochtend een volgende sessie staan. De afgelopen sessies waren online. Deze, eindelijk, weer op anderhalve meter afstand live contact. Het doet ons beiden goed. Als we de ruimte binnenlopen kijkt hij snel welke van de twee stoelen vrij is en gaat zitten. Klaar om te beginnen. “Wil je iets drinken?”, vraag ik hem. “Ja lekker, koffie” zegt hij, “Maar ik kan het ook wel zelf halen hoor. Moet ik voor jou ook iets meenemen?”. We zijn nog niet gestart en toch is Barry alweer begonnen. Ik ben stil en kijk hem aan. Hij kijkt mij aan.

“Oh ja, dat ik nu meteen voor jou…”, zoekend naar woorden begint het kwartje te vallen. Dit is waar het steeds om gaat. Hij kwam bij mij omdat hij met een burn-out was uitgevallen. Hij was op. Leeg. De eerste paar sessies heb ik hem vooral tot rust te komen en hem laten landen in zijn lijf. Door te landen kon hij beginnen met ervaren hoe uitgeput zijn lijf was, zo uitgeput dat het niet meer verder kon. Je zou kunnen zeggen dat zijn lijf steeds ‘aan’ stond, klaar om dat te doen wat er gevraagd werd. Door hem elke keer te laten voelen wat er van binnen gebeurde kon hij de signalen die zorgen voor overspanning gaan herkennen.

Nu we een aantal sessies verder zijn onderzoekt hij het patroon wat de burn-out veroorzaakt heeft, wat er voor heeft gezorgd dat hij overspannen is geraakt. Barry wil graag weer aan het werk en zijn vitaliteit hervinden.

Luisteren naar de baas

Ik gebruik het voorbeeld van koffie voor de ander halen als voorbeeld om de sessie mee te beginnen. “Herken je dat je dat makkelijk doet? Het werk van anderen overnemen?”. Dat herkent hij. ‘Ik doe dat thuis ook’, zegt hij. ‘Als de kinderen iets aan mijn vrouw vragen dan ga ik het doen’. Dan vraag ik hem, ‘En hoe werkt het andersom? Als anderen iets aan jou vragen?’. ‘Dan doe ik dat’, zegt hij. Door altijd voor anderen klaar te staan en zien wat anderen nodig hebben vergeet hij zichzelf. Dat hou je best een tijdje vol. Ons lijf is sterk. Maar op een gegeven moment is het genoeg en dan zegt ons lichaam ‘stop’. Het lijf kan de contante spanning niet aan en drukt de escape-knop in. En gelukkig hebben we die.

‘Het is moeilijk om nee te zeggen hè?’ vraag ik hem. ‘Dat klopt’, zegt hij. ‘Dat doe ik eigenlijk nooit’. Ik vraag hem hoe hij dat kent en hij vertelt over vroeger en over het eenvoudige arbeidersgezin waarin hij geboren is. ‘Je moet luisteren naar de baas’, dat heb ik van mijn vader mee gekregen. En hij vertelt verder over zijn hardwerkende vader die moe en afgemat thuiskwam en hoe die moest worden ontzien. Hoe hij als klein jongetje al heel snel leerde om zich aan te passen en zo leerde dat ‘nee zeggen’ geen optie was.

Zo nam hij onbewust de last op zijn schouders om voor zijn vader en moeder te zorgen. Klaar staan voor de ander en luisteren naar de baas wordt dan een goede kweekgrond voor burn-out. Hij knikt. ‘Ik regel nog steeds alles voor mijn ouders’, zegt hij. ‘Ik heb zelfs laatst mijn moeder meegenomen op een uitje naar Duitsland. Het had voor haar niet eens gehoeven!’.

Feedback geven

Je moet leren ‘nee’ zeggen, dat is grenzen aangeven oefening. Geen ‘nee zeggen’ is niet voldoende ruimte voor jezelf maken. Je eigen plek voldoende kunnen afgrenzen. Hoe we dat zo geleerd hebben is hoe we het nu nog steeds doen. Alles wat je laat liggen in het contact kost energie. Hoe je dat anders kunt doen leer je in een Grenzen aangeven oefening. Als we nooit goed geleerd hebben om nee te zeggen dan is het lastig om goed voor jezelf te zorgen. Als je niet goed voor jezelf zorgt lever je steeds een beetje in op je energiehuishouding. Zo leerde Barry dat en hij kon het zo goed, hij was wereldkampioen ‘ja zeggen’, dat het hem bijna zijn gezondheid heeft gekost.

Dus feedback geven, leren ‘nee’ zeggen, een grens stellen, is nodig om te voorkomen dat je uitgeput raakt. Want elke keer energie gebruiken die op dat moment niet nodig is, is verspilde energie, verspilde energie die je nodig hebt om optimaal te kunnen presteren. Nee zeggen begint niet met gewoon maar nee zeggen, nee zeggen begint met de reis terug naar waar je ooit geleerd hebt om niet naar jezelf te luisteren. Daar begint de verandering.

Allard Klok